Stres, któż go dzisiaj nie doświadcza? Wszem i wobec o tym słyszymy w mediach, a w ostatnich 2 miesiącach tylko się to nasiliło i dołożyło kolejny czynnik! 

Słowo "stres" kojarzy się obecnie z czymś negatywnym, jednak stres jest Twojemu organizmowi niezwykle potrzebny! Pod jednym tylko warunkiem, że jest on krótkotrwały! Wówczas ułatwia koncentrację i wyostrza jasność Twojego umysłu.

Dziś opiszę Ci o stresie, który trwa dłużej, a nawet w skrajnych przypadkach w nieskończoność. Żeby jednak opisać cały "stres" musimy najpierw przyjrzeć się głównemu układowi rekacji stresowej tzw. osi HPA (osi podwzgórze (H) - przysadka mózgowa (P) - nadnercza (A).

Czym jest układ reakcji stresowej organizmu - tzw. Oś HPA?

System ten powstał w wyniku milionów lat ewolucji i występuje nie tylko u nas, ale u wszystkich żyjątek (kręgowców) jak: ptaki, jaszczurki, psy, czy koty. Oś HPA jest nam potrzebna (tak, jak emocje, o których pisałem ostatnio) do PRZETRWANIA! 

Anatomia i neurofizjologia w filmowym skrócie.

Oś HPA rozpoczyna się w części naszego mózgu - tzw. podwzgórzu (H), które wysyła sygnał do przysadki mózgowej (P) - innej części w Twoim mózgu, a ta natomiast prosi nadnercza (A), które umiejscowione są nad nerkami, o uwolnienie hormonu zwanego kortyzolem (ważny jegomość - bowiem to najważniejszy hormon stresu w Twoim organizmie). Włącza się wówczas tzw. tryb "walki lub ucieczki" (albo szybko reagujemy walcząc, albo wiejemy w popłochu).

Kortyzol mobilizuje Cię do działania, przyspiesza i wzmacnia bicie serca z tego względu, że musi pompować więcej krwi, aby Twoje mięśnie dostały więcej paliwa (wspomnianej krwi) do działania. Wątroba uwalnia do krwi zmagazynowane cukry, aby dostarczyć mięśniom dodatkowej energii. Reakcja stresowa w sytuacji zagrożenia powoduje maksymalne rozluźnienie mięśni oskrzeli i otwarcie dróg oddechowych, co zwiększa wydolność oddechową i pomaga pobrać maksymalną ilość tlenu w celu pełnej mobilizacji do walki lub ucieczki. Jednocześnie pozostałe narządy (zwłaszcza te odpowiedzialne za trawienie) zwalniają działanie lub całkowicie się zatrzymują - następuje utrata apetytu, ruch pokarmu w jelitach zmniejsza prędkość lub ustaje i możemy poczuć "motyle" w brzuchu. Stan stresu wpływa na całe Twoje ciało i może objąć mięśnie we wszystkich segmentach jednocześnie.

Dla przykładu jak to było kiedyś: kiedy nasz praprapra(...)przodek dostrzegł lwa, jego oś HPA biła na alarm wysyłając do niego "sms'a" o najwyższej randze z informacją, że musi uważać! To powodowało wzrost akcji serca i tętna oraz szereg innych reakcji stresowych, które wymagały natychmiastowej reakcji - albo atakujesz lwa albo uciekasz, inaczej znikasz z rozgrywki o przetrwanie.

Te reakcje w nas pozostały do dziś mimo, że w dzisiejszych czasach nie stanowimy już pożywienia dla lwów.

Dziś zagrożeniem jest zupełnie coś innego: deadline w pracy, wysokie raty i odsetki kredytu, konflikty w związkach, czy nawet za mała ilość lajków na fejsie lub falołersów na insta - serio!

Dzisiejszy stres, który obciąża oś HPA nie jest może tak silny jak kiedyś, jednak zagrożenie jest z innego powodu - dziś może być on długotrwały i ciągnąc się miesiącami, czy latami! Szkopuł w tym, że wspomniana wyżej Oś HPA nie jest do tego przygotowana!

Jak działa długotrwały stres?

Narażanie Twojego mózgu na przewlekłe funkcjonowanie pod wpływem zwiększonych dawek hormonów stresu oznacza, że znajdujesz się w nieustannej gotowości do walki lub ucieczki! Wówczas Twój mózg przełącza na dalszy plan wszystkie inne funkcje organizmu. Wygląda to mniej więcej tak:

- spać - będę później,
- trawić - będę później,
- rozmnażać się - będę później.

Organizm w długotrwałym stresie stawia na dalszym planie wszelkie funkcje, które nie dają natychmiastowego rozwiązania problemu! Najważniejsze jest wówczas znalezienie wyjścia z sytuacji, a nie zabawa w uprzejmości. Niech nie dziwi Cię zatem fakt dlaczego stajesz się w takich sytuacjach drażliwy, że nawet krzywo postawione buty w przedpokoju wywołują w Tobie ogień wściekłości!!! 

Chroniczny stres powoduje, że Oś HPA jest ciągle aktywna - możemy to porównać do ciągłego bulgotania pokrywki garnka będącym na małym ogniu. Jest ciągle w gotowości na czyhające zagrożenie! Twój organizm w takiej sytuacji chce być cały czas w ruchu, aby móc oddalić się od miejsca, w którym się znajduje. 

Przypomnij sobie teraz te wszystkie sytuacje, w trakcie których cierpiałeś/aś na:

- rozstrój żołądka, 
- biegunki, 
- ścisk w brzuchu i mdłości, 
- ciągłe zmęczenie, 
- zaburzenia snu,
- bóle głowy,
- bóle pleców
- spadek libido
- zgrzytanie zębów i poczucie zacisku żuchwy,
- częstszych infekcji.

To właśnie efekty długotrwałego stresu!

Niestety przewlekły stres niesie za sobą masę innych skutków ubocznych. Funkcją, która może zostać zaburzona pod wpływem długotrwałego stresu jest np. Twoja pamięć krótkotrwała - zaczynasz gorzej pamiętać różne zdarzenia - zwłaszcza te w sytuacjach stresogennych! 

Stres oddziałuje także m. in. na nasze funkcje myślowe zakłócając jasność i przejrzystość myślenia. Wówczas zamiast używać najbardziej zaawansowanej części Twojego mózgu tzw. kory nowej - cofasz się do starszych i bardziej prymitywnych części mózgu tzw. "mózgu gadziego" - to może przynieść niemałe kłopoty.

Jak widzisz warto sobie uzmysłowić, że długotrwały stres może prowadzić do głębokich konsekwencji. Jednak pamiętaj, że one nie spadają nagle jak grom z jasnego nieba. Organizm zawsze wysyła szereg znaków - tzw. flag ostrzegawczych, pytanie tylko czy słuchasz uważnie, czy ignorujesz te ostrzeżenia...

Oferta

Lorem ipsum dolor sit amet enim. Etiam ullamcorper. Suspendisse a pellentesque dui, non felis. Maecenas malesuada elit lectus felis, malesuada ultricies. Curabitur et ligula